Bể tự hoại, bể phốt là gì? Nguyên lý hoạt động và cấu tạo

Bể tự hoại là hệ thống xử lý nước thải quan trọng, đảm bảo vệ sinh cho không gian sống. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ bể tự hoại là gì, phân loại theo cấu tạo và chất liệu, cũng như nguyên lý hoạt động.

1. Khái niệm bể tự hoại là gì?

Bể tự hoại hay còn gọi là bể phốt, hầm cầu, hầm tự hoại. Đây là hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại chỗ phổ biến trong các khu vực chưa có hệ thống thoát nước công cộng. Nó có nhiệm vụ chứa và phân hủy chất thải hữu cơ từ sinh hoạt như phân, nước tiểu và thức ăn thừa.

Quá trình này chuyển hóa chất thải thành các dạng lỏng, khí và chất rắn lắng đọng dưới đáy bể. Việc định kỳ hút bể tự hoại là cần thiết để đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả và tránh tình trạng ứ đọng, bốc mùi.

2. Loại kích thước bể phốt gia đình phổ biến đạt chuẩn

Theo cấu tạo:

• Bể tự hoại 3 ngăn: Loại bể này có ba ngăn chính: ngăn chứa, ngăn lắng và ngăn lọc. Nó giúp tách biệt và xử lý hiệu quả các loại chất thải rắn, lỏng và nước thải. Bể 3 ngăn thường được dùng ở những khu vực có yêu cầu cao về xử lý chất thải.
• Bể tự hoại 2 ngăn: Gồm ngăn chứa và ngăn lắng, bể này xử lý chất thải đơn giản hơn và phổ biến cho các công trình gia đình. Ngăn chứa chiếm 2/3 diện tích để xử lý chất thải thô, trong khi ngăn lắng lọc các chất thải khó phân hủy.

Theo chất liệu:

• Bể tự hoại xây: Thường làm từ bê tông hoặc xi măng, có độ bền cao và thích hợp với công trình lâu dài.
• Bể tự hoại nhựa Composite: Nhẹ, bền và chống ăn mòn, bể làm từ Composite dễ dàng lắp đặt và vận chuyển, phù hợp với nhiều loại công trình.
• Bể tự hoại nhựa nguyên sinh LLDPE: Sử dụng loại nhựa cao cấp, chống ăn mòn tốt, bể này có độ bền vượt trội và chịu được môi trường khắc nghiệt.

3. Nguyên lý hoạt động của bể tự hoại

Nguyên lý hoạt động của bể tự hoại dựa trên quá trình phân hủy tự nhiên của vi khuẩn, giúp xử lý chất thải hữu cơ một cách hiệu quả. Khi chất thải từ toilet và hệ thống ống cống được đưa vào bể, nó trải qua các giai đoạn xử lý như sau:

• Phân hủy bởi vi khuẩn: Các vi khuẩn kỵ khí trong bể tự hoại phân hủy chất thải hữu cơ, biến chúng thành các chất khí và chất lỏng. Quá trình này làm giảm khối lượng chất thải, đồng thời ngăn ngừa tình trạng ô nhiễm.
• Tách lớp và lắng đọng: Chất thải rắn lắng xuống đáy tạo thành bùn, trong khi các chất lỏng nhẹ hơn nổi lên và tiếp tục chuyển qua ngăn lắng (với bể 2 ngăn) hoặc ngăn lọc (với bể 3 ngăn).
• Thoát khí: Các khí sinh ra từ quá trình phân hủy như Methane và Hydrogen Sulfide được thoát ra ngoài qua hệ thống ống thông hơi, đảm bảo an toàn và tránh tích tụ khí độc.
• Xả thải: Nước thải đã được xử lý qua các giai đoạn lọc và lắng đọng sẽ được dẫn ra ngoài môi trường thông qua hệ thống thoát nước, đảm bảo an toàn và giảm thiểu ô nhiễm.

Quá trình này giúp bảo vệ môi trường và duy trì hiệu quả hoạt động của hệ thống vệ sinh trong thời gian dài.

4. Các yếu tố ảnh hưởng tới kích thước bể phốt

• Nhu cầu xả nước, sử dụng cũng như chất thải ít hay nhiều.
• Diện tích đất xây dựng bể phốt là bao nhiêu.
• Vị trí đặt bể phốt.

Tìm bản vẽ bể phốt

Thông thường, trong bản vẽ xây dựng chung cư hay một ngôi nhà đều có thiết kế bể phốt riêng. Các ký hiệu và kích thước bể sẽ được chú thích rõ trên bản vẽ. Dựa vào đó mà các bạn biết cách xây dựng bể sao cho phù hợp nhất.

Dựa vào tiêu chuẩn thiết kế bể phốt

Để tính được thể tích bể phốt chứa bao nhiêu chất thải thì các bạn có thể dựa vào các yếu tố sau:

• Căn hộ 1 – 2 phòng ngủ thì bể phốt chứa khoảng 2.8m³ trở lên.
• Căn hộ 2 – 3 phòng ngủ xây dựng bể phốt từ 3.8 – 4.8m³.
• Căn hộ 4 phòng ngủ thể tích bể phốt khoảng 4.5m³ trở lên.
• Căn hộ 5 – 6 phòng ngủ xây dựng bể phốt thể tích 5.7m³.

5 Thiết kế bể phốt cho gia đình

Dựa vào số lượng thành viên trong gia đình mà cách thiết kế bể phốt khác nhau.

Đối với bể phốt loại 2 ngăn

Quy trình xây dựng bể phốt 2 ngăn theo các bước sau:

1. Bước 1: Đào hố cho bể phốt: Sau khi có bản thiết kế sẽ tiến hành đào hố bể phốt với kích thước tương ứng.
2. Bước 2: Xây dựng bể phốt: Sau khi đào hố xong cần xây ngăn cho bể phốt. Theo đó, bể phốt 2 ngăn gồm ngăn chứa đầu diện tích 2/3, ngăn còn lại bằng 1/3.
3. Bước 3: Lắp đặt đường ống thoát chất thải.
4. Bước 4: San lấp mặt bằng.

Đối với bể phốt 3 ngăn

1. Bước 1: Đào hố cho bể phốt.
2. Bước 2: Xây dựng bể phốt. Với bể 3 ngăn, ngăn đầu diện tích bằng 2/3 bể, 2 ngăn còn lại là ngăn lọc và ngăn lắng.
3. Bước 3: Lắp đặt đường ống thoát chất thải.
4. Bước 4: Kiểm tra hệ thống bể và thực hiện san lấp mặt bằng.

Trên đây là cập nhật kích thước bể phốt gia đình tiêu chuẩn 2 ngăn, 3 ngăn. Hy vọng thông qua bài viết của chúng tôi các bạn sẽ biết cách xây dựng bể phốt cho gia đình sao cho phù hợp nhất.

6. Các lưu ý khi sử dụng bể phốt

Để bể tự hoại vận hành hiệu quả và bền bỉ, cần chú ý những điểm sau:

• Hạn chế xả các chất thải không phân hủy: Bể tự hoại chỉ xử lý được các chất hữu cơ. Do đó không nên xả các vật liệu không phân hủy như nhựa, giấy dày, hóa chất hay bột giặt. Những chất này dễ gây tắc nghẽn và ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của bể.
• Kiểm soát lượng nước thải: Việc xả quá nhiều nước có thể làm giảm hiệu quả xử lý của bể. Nếu lượng nước vượt quá dung tích, chất thải chưa phân hủy sẽ tràn ra ngoài, ảnh hưởng đến môi trường và gây tắc hệ thống thoát nước.
• Thực hiện hút bể phốt định kỳ: Để tránh bể phốt bị đầy hoặc tắc nghẽn, cần hút bể theo chu kỳ nhất định. Việc này giúp loại bỏ bùn thải tích tụ, duy trì khả năng hoạt động ổn định của hệ thống.